Parasomnie

Slaapwandelen

Vijftien procent van de Amerikaanse kinderen slaapwandelt tegenover vier procent van de volwassenen, zo blijkt uit onderzoek. De meeste mensen nemen de benen een paar uur nadat ze naar bed zijn gegaan, als ze zich in een diepe slaapfase bevinden. Onderzoekers denken dat het fenomeen slaapwandelen te maken heeft met de overgang van de diepe fase naar de REM-slaap, maar wat er exact gebeurt in onze hersenpan is nog niet helder. 

Mensen die lijden onder stress en vermoeidheid hebben meer kans te gaan slaapwandelen. Hetzelfde geldt als je veel alcohol nuttigt of bepaalde medicijnen moet slikken. Nachtelijke uitstapjes maken schijnt bovendien erfelijk te zijn, maar liefst 30% van de slaapwandelaars heeft deze ‘kwaal’ overgekregen van een familielid. 

’s Nachts je bed uit stappen is op zich onschuldig, zolang je niet van de trap af valt of agressief wordt. Wil je je slaapwandelende partner helpen? Maak hem of haar niet wakker, maar praat rustig en probeer hem of haar weer in bed te krijgen. Slaapwandel je zelf? Laat dan eens wat vaker dat glaasje wijn staan en probeer minder stress toe te laten in je leven. Slaap zoveel mogelijk in je eigen omgeving en houd een vast slaap- en waakritme aan. Blijf je toch wandelen? Zorg er dan in elk geval voor dat je de ramen dichtdoet en je kamer een beetje opruimt. Dan scheelt weer ongelukken en blauwe plekken.

Praten in je slaap

Misschien blijft het bij mompelen of een onsamenhangende woordenbrij, misschien ga je hele dialogen aan of is je gil drie huizen verderop nog te horen. Hoe dan ook, je vindt het vast niet fijn dat je partner je ’s morgens confronteert met uitspraken waar jij je niets van herinnert. Veel mensen schamen zich voor hun kletspraat. Goed nieuws: er is iets aan te doen.

Ongeveer de helft van de kinderen praat in hun slaap, tegenover 5% van de volwassenen. Slaappraten komt meer voor bij mannen dan bij vrouwen en wordt soms aangewakkerd door dromen, nachtmerries, stress, een depressie, slaapgebrek, alcohol of koorts (ijlen). Als je zorgt voor een gezond slaapritme, goede hygiëne en genoeg slaap, kun je praten in je slaap verminderen. Blijf je er last van houden? Ga dan eens langs de huisarts. Hij of zij kan je helpen een andere slaapstoornis of stress aan te pakken.

Nachtmerries

Net als slaappraten en slaapwandelen, komen nachtmerries vaak voor bij kinderen. Tweederde van de volwassenen in Nederland heeft er af en toe last van en een paar procent zelfs wekelijks! Nachtmerries vinden vooral plaats tijdens de REM-slaap, dus minder in de diepe slaapfasen. Wat er precies gebeurt tijdens een nachtmerrie is wetenschappers een raadsel. Het heeft vaak iets met verwerking van gebeurtenissen, je persoonlijkheid en je gezondheid te maken.

Ook voor nachtmerries geldt dat medicatie, stress en slaaptekort een duit in het zakje doen, naast psychische problemen, persoonlijkheidsstoornissen en/of traumatische ervaringen. Emoties als angst, verdriet en boosheid spelen een rol. Nachtmerries kunnen leiden tot moeheid overdag, stemmingswisselingen en slechtere prestaties overdag, welke op hun beurt weer kunnen zorgen voor angst voor nachtmerries. Je snapt dat je snel in een vicieuze cirkel terechtkomt … 

Onze tips? Probeer relaxed te gaan slapen, genoeg uren mee te pikken en pak niet voor elk pijntje een pilletje. Praat met anderen over je problemen of verdriet. En last but not least: neem psychische klachten tijdig serieus en ga ermee naar de huisarts of een psycholoog. 

Nachtangst

Doe je aan slaapwandelen en nachtmerries tegelijk, dan hebben we het over nachtangst, oftewel pavor noctorus. Deze angst dient zich aan tijdens de diepe slaap en tijdens deze nachtelijke paniekaanval kun je de meeste enge en gevaarlijke dingen doen. Voordat je je vrouw voor een inbreker aanziet, de kat tegen de muur schopt of de boel kort en klein slaat, een bezoek aan de huisarts kan je verder helpen. Pavor noctorus is een serieuze en vaak ernstige slaapstoornis, die met begeleiding zeker aan te pakken is.

Snurken

Ook snurken valt onder parasomnie. Met name partners van snurkers kunnen er veel last van hebben en menig echtscheiding kan voorkomen worden door het tijdig beetpakken van dit probleem. Maar liefst veertig procent van de mensen snurkt! 

Tijdens je slaap ontspant je hele lichaam zich, en dus ook de spieren in je keel. Daardoor wordt de luchtweg smaller, wat er soms voor zorgt dat de luchtstroom die erdoorheen voert niet gelijkmatig is maar turbulent. En voilà, de keelwand trilt en het storende geronk klinkt door het hele huis. Hoe ouder en zwaarder je bent, hoe groter de kans dat je gaat snurken. Er is ook een relatie tussen snurken en de hoeveelheid alcohol, sigaretten en (slaap)pillen dat je nuttigt. Zie hier dus ook een deel van de mogelijke oplossing. Snurkt je partner? Duw hem (of haar in zeldzame gevallen) van de rug op de zij. Of naai een tennisbal in zijn pyjama. Wedden dat hij van slaaphouding wisselt en op zijn zij blijft liggen? Oordopjes zijn natuurlijk ook een idee.