Slaapverlamming: wat is het?

Wat is slaapverlamming?

Slaapverlamming, of slaapparalyse, is een fenomeen waarbij een persoon zich bewust is van zijn omgeving, maar tijdelijk verlamd is. Je kunt meestal niet praten of bewegen. Slaapverlamming gebeurt meestal aan het begin- of einde van de nacht. Je hersenen kunnen de slaap- waaktoestand dan minder goed coördineren. Een slaapverlamming kan enkele seconden tot enkele minuten duren. Slaapverlamming kan gepaard gaan met nachtmerries en enge dromen. Soms komen er hele heftige hallucinaties voor. Die lijken op dat moment zo levensecht dat het enorm beangstigend is. 

De oorzaak van slaapverlamming

Wat de exacte oorzaak van slaapverlamming is, is nog niet helemaal bekend. Het blijft een mysterieus fenomeen, ook voor de wetenschap. Er zijn wel factoren bekend die kunnen bijdragen aan deze slaapstoornis. Zo worden stress, (ernstig) slaaptekort, een onregelmatig slaappatroon en andere slaapstoornissen zoals narcolepsie vaak in verband gebracht met slaapverlamming. Ook zou er een groter risico op slaapparalyse zijn bij rugslapers.

Symptomen van sleep paralysis

Als je last hebt van slaapverlamming kun je verschillende symptomen ervaren. Het belangrijkste symptoom is dat je jezelf volledig bewust bent van je omgeving, maar niet in staat bent om te bewegen of praten. Verder kun je een intense angst ervaren, of een gevoel van dreiging. In het ergste geval wordt die angst gevoed door heftige hallucinaties die variëren van angstaanjagende figuren tot vreemde geluiden en gewaarwordingen.

Hoe kan je slaapverlamming voorkomen?

We kunnen je niet garanderen dat je slaapverlamming volledig kunt voorkomen. Er zijn gelukkig wel wat tips die je kunt gebruiken om de kans op sleep paralysis te verminderen.

• Hanteer een consistente slaaproutine. Zorg dat je zo veel mogelijk op dezelfde tijd naar bed gaat- en opstaat. Een goed slaap-waakritme verkleint de kans op slaapverlamming aanzienlijk.
• Verminder stress. Als je overdag veel stress ervaart kan het heel goed zijn dat die stress eruit komt in je slaap in de vorm van slaapverlamming. Niet fijn, dus pak de oorzaak van die stress aan.
• Creëer een ontspannen slaapomgeving. Zorg ervoor dat je zo min mogelijk gestoord wordt tijdens je slaap en maak je slaapkamer zo donker mogelijk. Lukt dat niet goed? Gebruik dan een slaapmasker en/of oordoppen.
• Let op je levensstijl. Vermijd alcohol, cafeïne en zware maaltijden voor het slapengaan en probeer zoveel mogelijk op je zij te slapen in plaats van op je rug.

Is sleep paralysis gevaarlijk?

Hoewel slaapverlamming heel angstaanjagend kan zijn, is het over het algemeen niet gevaarlijk. De meeste mensen die het ervaren, hebben slechts enkele episoden in hun leven en ondervinden geen blijvende schade. Als het heel vaak voorkomt kan het echter wel zorgen voor slaapstoornissen. En je weet het; beter slapen is beter leven. Het omgekeerde geldt dus ook!

Slaapverlamming en hallucinaties

Slaapverlamming en hallucinaties gaan hand in hand. Vaak gaat slaapverlamming gepaard met levendige visuele, auditieve of voelbare hallucinaties. Deze hallucinaties ontstaan vooral in de overgangsperiode tussen slapen en wakker worden.

Medicatie voor slaapverlamming

Er is helaas geen specifieke medicatie om slaapverlamming direct te behandelen. Je arts kan echter wél medicatie voorschrijven om onderliggende slaapstoornissen zoals narcolepsie te behandelen. Hierdoor kunnen het aantal slaapverlammingsepisoden wel verminderen. Overweeg je medicatie, of denk je dat je een slaapstoornis hebt? Raadpleeg dan altijd je arts.